Osoby, które leczone są radioterapią, a napromieniane mają obszary jamy brzusznej i miednicy, mogą odczuwać różnorodne objawy niepożądane. Są one związane z podrażnieniem układu pokarmowego i moczowego.
Objawy niepożądane
Do najczęstszych objawów niepożądanych należą: nudności, wymioty, biegunkę, puste parcia na stolec, a także ból i trudności związane z oddawaniem moczu. Są to typowe objawy towarzyszące leczeniu. Niemniej jednak ich wystąpienie należy niezwłocznie zgłosić lekarzowi prowadzącemu lub dyżurnemu, który zaleci odpowiednie środki łagodzące.
Najczęściej – biegunka
Biegunka jest najczęstszym objawem niepożądanym napromieniań jamy brzusznej. Pojawia się zazwyczaj w trzecim tygodniu po rozpoczęciu leczenia i trwać może nawet do jednego miesiąca po zakończeniu. Wcześniejsze wystąpienie tych objawów związane być może z jednoczasowym zastosowaniem chemioterapii podczas napromieniań (z wrażliwością osobniczą), ale najczęściej jest skutkiem nieprzestrzegania prawidłowej diety.
Jak sobie z nią radzić?
Biegunka podczas radioterapii występuje u większości chorych. Można jednak zmniejszyć jej nasilenie lub opóźnić wystąpienie. Istotne jest, aby zastosować się do kilku wskazówek dietetycznych – od pierwszego dnia radioterapii, a nie dopiero po wystąpieniu objawów.
Jakich produktów unikać?
Na liście tej znajdują się produkty mleczne (mleko, jogurt naturalny, jogurt owocowy, maślanka, kefir, śmietana, twarożek homogenizowany, serek wiejski, majonez, desery mleczne, ciasta z kremem, bita śmietana). Unikać należy też mięsa duszonego, zwłaszcza z cebulą, różnych gulaszy. Niewskazane są soki owocowe i warzywne, a także owoce – szczególnie jabłka, gruszki, winogrona, śliwki, brzoskwinie i morele. Z diety musimy wykluczyć pomidory, ogórki, paprykę, cebulę oraz gotowane: kapustę, kalafior, brokuły, brukselkę, groch, fasolę i fasolkę szparagową. Nie wolno używać ostrych przypraw, jeść chleba z dużą zawartością błonnika (razowy, wieloziarnisty).
Rzecz jasna na liście produktów zakazanych jest alkohol.
Ważne jest też aby unikać posiłków z produktów nieświeżych, podejrzanie wyglądających lub z nieznanego pochodzenia.
Co można jeść, ale w ograniczonych ilościach?
Lista nie jest zbyt długa, ale dozwolone są twaróg, mięso smażone oraz gotowane marchewka i buraczki.
Co można jeść bez ograniczeń?
Bez ograniczeń możemy spożywać masło, margarynę, jajka oraz ser żółty. Mięso i ryby gotowane i pieczone też są dozwolone. Podobnie jak białe pieczywo, makaron, gotowane ziemniaki, biały ryż i kasza. Z owoców – banany oraz pieczone jabłka. Na deser można zjeść bezmleczne: ciasta, biszkopty, herbatniki, kisiel i galaretkę.
Skóra pod kontrolą
W trakcie radioterapii na obszar jamy brzusznej lub miednicy zaleca się unikać drażniącej skórę odzieży, a także nosić luźną, najlepiej bawełnianą bieliznę. Napromienianą skórę należy myć opłukując małą ilością letniej wody oraz delikatnie osuszyć ręcznikiem. Nie wolno stosować mydeł, kremów, balsamów, preparatów z alkoholem (woda kolońska) itp.
Podrażnionej skóry nie należy trzeć, drapać, opalać, tatuować ani nagrzewać. W trakcie leczenia przeciwwskazane są kąpiele parowe, sauna i zabiegi kosmetyczne. Zaleca się noszenie luźnych bawełnianych ubrań tak, aby nie obcierały one napromienianej okolicy. Bez konsultacji z lekarzem nie należy stosować żadnych kremów.
O czym pamiętać?
Napromieniana skóra jest wrażliwa jeszcze kilka tygodni po leczeniu. Powyższe zalecenia należy stosować jeszcze 1 – 2 tyg. po zakończeniu radioterapii. Opalania słonecznego czy solarium skóry poddawanej radioterapią należy unikać już zawsze.